Sayıştay; 696 sayılı KHK Kapsamında kurduğu şirketi olmasına rağmen yine kendisine ait diğer şirketinden personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı yaptığı görülmüştür.

SAYIŞTAY BULGU:Kamu İdaresinin Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımı İçin Kurulan Şirketi Olmasına Rağmen İkinci Bir Şirketten Aynı Kapsamda Hizmet Alımı Yapması

Kamu İdaresinin, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı gerçekleştirmek amacıyla, 696 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname kapsamında kurduğu şirketi olmasına rağmen yine kendisine ait diğer şirketinden personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı yaptığı görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İdarelerce Uyulması Gereken Diğer Kurallar” başlıklı 62’nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde; belediyelerin ve belediye şirketlerinin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı veya niteliği itibarıyla bu sonucu doğuracak şekilde alım yapamayacağı ve buna imkan sağlayan diğer mevzuat hükümlerinin uygulanamayacağı belirtilmiştir. 696 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’ye eklenen Ek 20’nci maddesine göre; il özel idareleri, belediyeler ile bağlı kuruluşları ve bunların üyesi olduğu mahalli idare birlikleri, personel çalıştırılmasına dayalı hizmetlerini, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 22’nci maddesindeki limit ve şartlar ile 62’nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendindeki sınırlamalara tabi olmaksızın doğrudan hizmet alımı suretiyle birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlası bu idarelere ait ve halen bu kapsamda hizmet alımı yaptığı mevcut şirketlerinden birine, bu nitelikte herhangi bir şirketi bulunmuyorsa münhasıran bu amaçla kuracakları bir şirkete gördürebilmektedir. Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımlarında Teklif Fiyata Dahil Olacak Giderler” başlıklı 78’inci maddesinin 78.1.3’üncü bendi ise; mahalli idare veya şirketlerinin bütçelerinden yapılan ve niteliği gereği süreklilik arz eden park bahçe bakım ve onarım işi, çöp toplama, cadde, sokak, meydan vb. temizlik işleri, bu işlerin karakteristik edimlerini içeren veya alt hizmetleri niteliğinde olan refüj ve yeşil alanların bakım ve onarımı, ot temizliği, çim biçimi, toprak işleme, arazi hazırlığı, fidan üretimi, dikimi ve bakımı ile ağaç budama, sulama ve bakımı, sürücülü araç/iş makinesi kiralama vb. işleri, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet olarak kabul edilmektedir. 28.04.2018 tarihli ve 30405 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İl Özel İdareleri, Belediyeler ve Bağlı Kuruluşları İle Bunların Üyesi Olduğu Mahalli İdare Birliklerinin Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmetlerinin Gördürülmesine İlişkin Usul ve Esaslar’ın Geçici 1’inci maddesinde; 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin yayımlandığı tarihte idarenin 4734 sayılı Kanun ve diğer mevzuat hükümleri uyarınca personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı yaptığı idare şirketi birden fazla ise idarenin, işçileri mali ve sosyal haklarıyla birlikte hizmetin devredildiği idare şirketine aktarabileceği belirtilmiştir. İçişleri Bakanlığı tarafından mahalli idare şirketlerine yeni işçi alımı konulu 28.04.2018 tarihinde yayımlanan Genelge’de; şirketlere yeni işçi alımında Kamu Kurum ve Kuruluşlarına İşçi Alınmasında Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in 2’nci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca işçi alım ilanlarının duyuru amacıyla Türkiye İş Kurumu İl Müdürlüğüne gönderileceği ifade edilmiştir. Yapılan incelemede Kamu İdaresi yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri çerçevesinde, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı gerçekleştirmek amacıyla 696 sayılı KHK ile yapılan düzenlemenin hemen ardından 30.03.2018 tarihinde, %100 sermayesine sahip olduğu Personel Limited Şirketini kurmuş ve şirket üzerinden işçi istihdamı gerçekleştirmiştir. Münhasıran personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı gerçekleştirmek amacıyla kurulan bir şirketi olmasına rağmen yine Kamu İdaresinin %100 sermayesine sahip olduğu Anonim Şirketi ile personel çalıştırılmasına dayalı alımı doğuracak şekilde hizmet alımını içeren süresi bir yılın altında olan 6 farklı sözleşme yapıldığı ve 2022 yılında bu sözleşmeler ile toplam 296 işçi çalıştırıldığı tespit edilmiştir. Kamu İdaresince ikinci şirket üzerinden gerçekleştirilen personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ile Genelge’de yer alan yeni işçi alım şartları uygulanamamaktadır. Usul ve Esaslar’ın Geçici 1’inci maddesinde belirtilen 696 sayılı KHK ile düzenlemenin yapıldığı tarihte personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı birden fazla şirketten gerçekleştirilmişse idarelere personeli tek şirket üzerinden görmek konusunda seçme imkanı tanınmıştır. Fakat 375 sayılı KHK’nın Ek 20’nci maddesine göre münhasıran personel şirketi kurulmuş olması halinde ise personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımının sadece bu şirket üzerinden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Kamu İdaresi cevabında; ikinci şirketin personel çalıştırabileceğine ilişkin hükmün Ticaret Sicil Müdürlüğü denetiminden geçerek ticaret sicil gazetesinde yayımlandığını ve bu şirketten alınan hizmetlerin mahiyeti itibarıyla üçüncü kişilerce görülen işler olduğunu belirtmiştir. Fakat Ticaret Sicil Müdürlüğünün inceleme yükümlülüğü 27.01.2013 tarihli ve 28541 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Ticaret Sicili Yönetmeliği’nin “İnceleme Yükümlülüğü” başlıklı 34’üncü maddesinde tescil edilecek olgunun Kanunun emredici hükümlerine aykırı bulunup bulunmadığının kontrolü olarak ifade edilmiştir. Dolayısıyla Ticaret Sicil Müdürlüğü Kanun’la sadece Kamu İdaresi yetkisine bırakılan personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımının şirket konusunda bulunmasında Kanun’a aykırılık olmadığından reddetmemiştir. İkinci şirketten personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ile bu mahiyette olan hizmet alımlarının takibini bizzat Kamu İdaresinin yapması gerekmektedir. Kanun koyucunun personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarının münhasıran bu amaçla kurulan personel şirketi üzerinden yürütülmesi yönündeki iradesinin, Kamu İdaresi tarafından da sahiplenilmesi gerekmektedir.